Khi bắt đầu học tiếng Trung, rất nhiều người thắc mắc: “Tiếng Trung có mấy loại?” vì Trung Hoa rất rộng lớn có nhiều hệ thống ngôn ngữ và chữ viết khác nhau. Để học tiếng Trung hiệu quả, đặc biệt khi giao tiếp với người bản xứ thì bạn cần nắm được các loiaj tiếng Trung và các biến thể từ cách viết đến phát âm. Hãy cùng Trung tâm Đông Phương khám phá các loại tiếng Trung đang tồn tại và phổ biến hiện nay qua nội dung dưới đây.
Tiếng Trung có mấy loại và các vùng địa lý sử dụng
Trung Quốc có diện tích lớn, lịch sử lâu đời và hàng trăm nhóm dân cư khác nhau đã khiến tiếng Trung phát triển theo nhiều hướng riêng biệt, hình thành nên hệ thống phương ngữ phong phú như hiện nay. Vậy tiếng Trung có mấy loại? Dưới đây là các dạng tiếng Trung hiện đang tồn tại cùng phạm vi địa lý sử dụng:
Tiếng Phổ Thông (普通话 – Pǔtōnghuà)
- Tên gọi khác: Tiếng Quan thoại, tiếng Mandarin, Quốc ngữ.
- Đặc điểm:
- Là ngôn ngữ chính thức của Trung Quốc, được sử dụng trong giáo dục, truyền thông và chính phủ.
- Dựa trên phương ngữ Bắc Kinh nhưng đã được tiêu chuẩn hóa.
- Có hệ thống phiên âm Hán ngữ Bính âm (Pinyin) giúp người học đọc chính xác.
- Có 4 thanh điệu chính, làm nên đặc trưng ngữ âm khó nhầm lẫn.
- Phạm vi sử dụng:
- Trung Quốc đại lục.
- Singapore (ngôn ngữ chính thức).
- Đài Loan (trong hệ thống giáo dục).
- Cộng đồng người Hoa ở khắp thế giới.
>> Xem thêm:
Tiếng Quảng Đông (粤语 – Yuèyǔ)
- Khu vực chính sử dụng: Hồng Kông, Macao, Quảng Đông, cộng đồng Hoa kiều trên toàn thế giới.
- Đặc điểm:
- Có tới 6 đến 9 thanh điệu, khiến việc học phát âm trở nên thách thức.
- Sử dụng chữ Hán phồn thể và có từ vựng riêng biệt so với tiếng phổ thông.
- Phổ biến trong phim ảnh, âm nhạc (TVB, Cantopop) và văn hóa Hồng Kông.
Tiếng Mân Nam (闽南语 – Mǐnnányǔ)
- Tên gọi khác: Hokkien, Tiếng Đài Loan (台语 – Táiyǔ).
- Khu vực sử dụng: Đài Loan, Phúc Kiến, Singapore, Malaysia, cộng đồng Hoa gốc Triều Châu.
- Đặc điểm:
- Ngữ âm khác biệt lớn, nhiều từ cổ không còn dùng trong tiếng phổ thông.
- Dùng cả chữ Hán và bảng Latin hóa (Pe̍h-ōe-jī) trong một số tài liệu.
- Ở Đài Loan, hơn một nửa dân số sử dụng song song tiếng phổ thông và Mân Nam.
- Điểm nổi bật: Đây là thứ tiếng rất giàu bản sắc địa phương, thể hiện qua ca dao, dân ca, phim ảnh và tín ngưỡng dân gian Đài Loan.
Tiếng Khách Gia (客家话 – Kèjiāhuà)
- Khu vực sử dụng: Phân bố rải rác ở Quảng Đông, Phúc Kiến, Giang Tây, Đài Loan và các nước Đông Nam Á.
- Đặc điểm:
- Là tiếng mẹ đẻ của nhóm người Hakka – dân di cư có nguồn gốc đặc biệt trong lịch sử Trung Quốc.
- Âm điệu cổ, mang màu sắc ngữ âm thời Đường.
- Từ vựng mang nhiều nét cổ xưa, khó hiểu với người nói Quan thoại.
Tiếng Ngô (吴语 – Wúyǔ)
- Biến thể nổi bật: Thượng Hải thoại (Shanghainese).
- Khu vực sử dụng: Thượng Hải, Tô Châu, Hàng Châu và khu vực Giang Nam.
- Đặc điểm:
- Âm điệu mềm, nhẹ, khó phát âm với người học mới.
- Ít thanh điệu rõ ràng hơn nhưng lại có nhiều biến âm phụ.
- Phát âm có thể gần với tiếng Nhật và tiếng Hàn hơn tiếng Quan thoại.
Tiếng Hải Nam (海南话 – Hǎinánhuà)
- Khu vực sử dụng: Đảo Hải Nam – cực Nam của Trung Quốc.
- Đặc điểm:
- Là nhánh nhỏ của nhóm Mân ngữ.
- Có hệ thống phát âm riêng biệt, gần như không tương đồng với tiếng phổ thông.
- Phổ biến trong dân cư bản địa – đặc biệt là người lớn tuổi.
Tiếng Cám (赣语 – Gànyǔ) và Tiếng Tương (湘语 – Xiāngyǔ)
- Khu vực:
- Cám ngữ: Giang Tây và lân cận.
- Tương ngữ: Hồ Nam và vùng giáp ranh.
- Đặc điểm chung:
- Có yếu tố xen lẫn giữa tiếng Quan thoại và tiếng Ngô hoặc tiếng Mân.
- Không được chuẩn hóa, chủ yếu tồn tại trong đời sống dân cư.
- Phát âm nặng, khó học, ít phổ biến trong truyền thông.
>> Xem thêm:
Tiếng Trung giản thể và phồn thể
Tiếng Trung hiện đại sử dụng hai hệ thống chữ viết chính: giản thể và phồn thể. Chữ phồn thể là dạng chữ gốc, phát triển từ Hán cổ, có nhiều nét, thường dùng tại Đài Loan, Hồng Kông, Ma Cao. Chữ giản thể là phiên bản đơn giản hơn, số nét ít hơn, giúp người học nhanh nhớ và dễ viết hơn, phổ biến ở Trung Quốc đại lục, Singapore, Malaysia.
Ngoài quan tâm tiếng Trung có mấy loại thì bạn cũng cần chọn hệ thống chữ viết để có định hướng, sự lựa chọn khi học. Nếu bạn muốn học tiếng Trung để làm việc/du học ở Trung Quốc, thi HSK,… thì nên học tiếng Trung giản thể sẽ thuận tiện, dễ học hơn cả.
Tiếng Trung không chỉ có một loại duy nhất, mà bao gồm nhiều biến thể về cả ngữ âm và chữ viết tùy vào từng vùng và mục đích sử dụng. Việc hiểu rõ tiếng Trung có mấy loại và sự khác biệt giữa giản thể – phồn thể và các vùng sử dụng sẽ giúp bạn chọn đúng hướng đi ngay từ đầu. Nếu bạn học để thi HSK, làm việc với người Trung Quốc,… hãy liên hệ với Trung tâm Đông Phương chúng tôi để được tư vấn khóa học phù hợp giúp bạn nâng cao trình độ tiếng Trung nhanh, hiệu quả nhé!
