Bước vào thế giới của Luật Hình sự (刑法) là bước vào một chiến trường ngôn ngữ đầy thách thức và kịch tính. Đây là lĩnh vực định nghĩa ranh giới giữa cái thiện và cái ác, nơi mà một từ có thể quyết định số phận. Bạn đã sẵn sàng giải mã những mật mã pháp lý của Tòa án, Viện kiểm sát và Lực lượng Công an Trung Quốc chưa?

Bộ 300 từ vựng tiếng Trung chủ đề luật hình sự không chỉ là danh sách từ ngữ, mà là chìa khóa để hiểu về Tội phạm (犯罪), Hình phạt (刑罚) và toàn bộ quá trình Tố tụng hình sự (刑事诉讼). Hãy cùng Hoa Ngữ Đông Phương khám phá ngôn ngữ của công lý!

Nội Dung Bài Viết

I. KHÁI NIỆM CHUNG

1.1. Thuật ngữ luật hình sự cơ bản

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
1	刑法	xíngfǎ	Luật Hình sự (Criminal Law)
2	犯罪	fànzuì	Tội phạm
3	刑罚	xíngfá	Hình phạt
4	罪刑法定原则	zuì xíng fǎdìng yuánzé	Nguyên tắc pháp chế tội phạm và hình phạt
5	罪刑相当	zuì xíng xiāngdāng	Tội và hình phạt tương xứng
6	主观方面	zhǔguān fāngmiàn	Mặt chủ quan (của tội phạm)
7	客观方面	kèguān fāngmiàn	Mặt khách quan
8	犯罪主体	fànzuì zhǔtǐ	Chủ thể tội phạm
9	犯罪客体	fànzuì kètǐ	Khách thể tội phạm
10	犯罪构成	fànzuì gòuchéng	Cấu thành tội phạm
11	故意	gùyì	Cố ý (Intent)
12	过失	guòshī	Vô ý/Sơ suất (Negligence)
13	直接故意	zhíjiē gùyì	Cố ý trực tiếp
14	间接故意	jiànjiē gùyì	Cố ý gián tiếp
15	紧急避险	jǐnjí bìxiǎn	Tình thế cấp thiết/Phòng vệ khẩn cấp
16	正当防卫	zhèngdāng fángwèi	Phòng vệ chính đáng
17	责任能力	zérèn nénglì	Năng lực trách nhiệm hình sự
18	刑事责任年龄	xíngshì zérèn niánlíng	Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
19	共同犯罪	gòngtóng fànzuì	Đồng phạm/Phạm tội chung
20	主犯	zhǔfàn	Chủ mưu/Chủ phạm

1.2. Các giai đoạn và Đồng phạm

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
21	从犯	cóngfàn	Đồng phạm (người giúp sức)
22	教唆犯	jiàosuō fàn	Kẻ xúi giục/Kích động phạm tội
23	犯罪预备	fànzuì yùbèi	Chuẩn bị phạm tội
24	犯罪未遂	fànzuì wèisuì	Phạm tội chưa đạt/Chưa hoàn thành
25	犯罪中止	fànzuì zhōngzhǐ	Tự ý chấm dứt phạm tội
26	既遂犯	jì suì fàn	Phạm tội hoàn thành
27	一罪	yī zuì	Một tội danh
28	数罪	shù zuì	Nhiều tội danh
29	牵连犯	qiānlián fàn	Tội phạm có liên quan
30	累犯	lěifàn	Tái phạm
31	自首	zìshǒu	Tự thú
32	立功	lìgōng	Lập công chuộc tội
33	坦白	tǎnbái	Thành khẩn khai báo
34	从轻处罚	cóng qīng chǔfá	Xử phạt nhẹ hơn
35	从重处罚	cóng zhòng chǔfá	Xử phạt nặng hơn
36	减轻处罚	jiǎnqīng chǔfá	Giảm nhẹ hình phạt
37	免除处罚	miǎnchú chǔfá	Miễn trừ hình phạt
38	除罪化	chú zuì huà	Phi tội phạm hóa
39	罪名	zuìmíng	Tội danh
40	法定刑	fǎdìng xíng	Hình phạt theo luật định

Xem thêm: Tự vựng tiếng Trung luật dân sự

II. HÌNH PHẠT VÀ BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ (100 TỪ)

2.1. Các loại Hình phạt

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
41	主刑	zhǔ xíng	Hình phạt chính
42	附加刑	fùjiā xíng	Hình phạt bổ sung
43	管制	guǎnzhì	Kiểm soát (Hình phạt)
44	拘役	jūyì	Giam giữ ngắn hạn
45	有期徒刑	yǒuqī túxíng	Tù có thời hạn
46	无期徒刑	wúqī túxíng	Tù chung thân
47	死刑	sǐxíng	Án tử hình
48	死刑缓期执行 (死缓)	sǐxíng huǎnqī zhíxíng	Tử hình hoãn thi hành án
49	剥夺政治权利	bōduó zhèngzhì quánlì	Tước quyền công dân
50	罚金	fájīn	Phạt tiền
51	没收财产	mòshōu cáichǎn	Tịch thu tài sản
52	缓刑	huǎnxíng	Án treo/Hình phạt tù treo
53	减刑	jiǎn xíng	Giảm án
54	假释	jiǎshì	Tha tù trước thời hạn có điều kiện
55	数罪并罚	shù zuì bìng fá	Tổng hợp hình phạt (cho nhiều tội)
56	执行刑罚	zhíxíng xíngfá	Thi hành hình phạt
57	羁押	jīyā	Tạm giam/Giam giữ
58	看守所	kānshǒusuǒ	Nhà tạm giữ/Trại tạm giam
59	监狱	jiānyù	Nhà tù/Trại giam
60	刑满释放	xíng mǎn shìfàng	Mãn hạn tù phóng thích

2.2. Tổ chức và Biện pháp Tố tụng

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
61	公安机关	gōng’ān jīguān	Cơ quan Công an (Cảnh sát)
62	人民检察院	rénmín jiǎncháyuàn	Viện Kiểm sát Nhân dân
63	人民法院	rénmín fǎyuàn	Tòa án Nhân dân
64	刑事诉讼法	xíngshì sùsòng fǎ	Luật Tố tụng Hình sự
65	侦查	zhēnchá	Điều tra
66	逮捕	dàibǔ	Bắt giữ
67	取保候审	qǔbǎo hòushěn	Bảo lãnh tại ngoại chờ xét xử
68	讯问	xùnwèn	Thẩm vấn
69	询问	xúnwèn	Hỏi (người làm chứng)
70	搜查	sōuchá	Khám xét
71	证据	zhèngjù	Bằng chứng/Chứng cứ
72	犯罪嫌疑人	fànzuì xiányírén	Nghi phạm/Người bị tình nghi phạm tội
73	被告人	bèigàorén	Bị cáo
74	证人	zhèngrén	Nhân chứng
75	被害人	bèihàirén	Bị hại/Nạn nhân
76	辩护人	biànhùrén	Luật sư bào chữa
77	公诉	gōngsù	Công tố/Truy tố công khai
78	自诉	zì sù	Tự tố/Khởi tố cá nhân
79	起诉书	qǐsù shū	Cáo trạng/Bản cáo buộc
80	审判	shěnpàn	Xét xử

III. CÁC TỘI DANH CƠ BẢN VÀ CHUYÊN SÂU (100 TỪ)

3.1. Tội phạm Xâm phạm Tính mạng, Tài sản và An ninh

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
81	故意杀人罪	gùyì shārén zuì	Tội cố ý giết người
82	过失致人死亡罪	guòshī zhì rén sǐwáng zuì	Tội vô ý làm chết người
83	强奸罪	qiángjiān zuì	Tội hiếp dâm
84	抢劫罪	qiǎngjié zuì	Tội cướp giật (Robbery)
85	盗窃罪	dàoqiè zuì	Tội trộm cắp
86	诈骗罪	zhàpiàn zuì	Tội lừa đảo
87	贪污罪	tānwū zuì	Tội tham ô
88	受贿罪	shòuhuì zuì	Tội nhận hối lộ
89	行贿罪	xínghuì zuì	Tội đưa hối lộ
90	危害国家安全罪	wēihài guójiā ānquán zuì	Tội gây nguy hại an ninh quốc gia
91	走私罪	zǒusī zuì	Tội buôn lậu
92	贩毒罪	fàndú zuì	Tội buôn bán ma túy
93	放火罪	fànghuǒ zuì	Tội phóng hỏa
94	传播淫秽物品罪	chuánbō yínhuì wùpǐn zuì	Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy
95	非法集资罪	fēifǎ jí zī zuì	Tội huy động vốn trái phép
96	洗钱罪	xǐ qián zuì	Tội rửa tiền
97	伪造货币罪	wěizào huòbì zuì	Tội làm tiền giả
98	渎职罪	dúzhí zuì	Tội lợi dụng chức vụ/sai phạm chức trách
99	诽谤罪	fěibàng zuì	Tội phỉ báng
100	非法拘禁罪	fēifǎ jūjìn zuì	Tội giam giữ người trái pháp luật

3.2. Từ vựng Bổ sung Chuyên sâu (80 từ quan trọng)

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
101	法条	fǎ tiáo	Điều khoản luật
102	司法解释	sīfǎ jiěshì	Giải thích pháp luật tư pháp
103	立法	lìfǎ	Lập pháp/Ban hành luật
104	刑法修正案	xíngfǎ xiūzhèng’àn	Dự luật sửa đổi luật hình sự
105	单位犯罪	dānwèi fànzuì	Phạm tội nhân danh tổ chức
106	教唆	jiàosuō	Xúi giục/Kích động
107	胁从犯	xié cóng fàn	Đồng phạm bị ép buộc
108	时效	shíxiào	Thời hiệu (truy cứu)
109	不可罚的违法性	bùkě fá de wéifǎ xìng	Tính bất hợp pháp không bị phạt
110	酌定情节	zhuó dìng qíngjié	Tình tiết linh hoạt (xét giảm án)
111	法定情节	fǎdìng qíngjié	Tình tiết theo luật định
112	坦白从宽	tǎnbái cóng kuān	Thành khẩn được khoan hồng
113	赔偿损失	péicháng sǔnshī	Bồi thường tổn thất
114	财产刑	cáichǎn xíng	Hình phạt tài sản
115	限制人身自由	xiànzhì rénshēn zìyóu	Hạn chế tự do cá nhân
116	剥夺权利	bōduó quánlì	Tước đoạt quyền lợi
117	社区矫正	shèqū jiǎozhèng	Cải tạo tại cộng đồng
118	禁止令	jìnzhǐ lìng	Lệnh cấm (bổ sung cho án treo)
119	减刑假释建议书	jiǎn xíng jiǎshì jiànyì shū	Đề nghị giảm án/tha tù
120	释放证明	shìfàng zhèngmíng	Giấy chứng nhận phóng thích
121	侦查终结	zhēnchá zhōngjié	Kết thúc điều tra
122	移送审查起诉	yísòng shěnchá qǐsù	Chuyển hồ sơ sang Viện kiểm sát để xem xét truy tố
123	审查起诉	shěnchá qǐsù	Xem xét truy tố
124	作出不起诉决定	zuòchū bù qǐsù juédìng	Đưa ra quyết định không truy tố
125	开庭审理	kāitíng shěnlǐ	Mở phiên tòa xét xử
126	庭审	tíngshěn	Phiên tòa
127	合议庭	héyìtíng	Hội đồng xét xử
128	回避	huíbì	Né tránh (Recusal)
129	举证	jǔzhèng	Đưa ra bằng chứng
130	质证	zhìzhèng	Chất vấn bằng chứng
131	辩论	biànlùn	Tranh luận
132	最后陈述	zuìhòu chénshù	Lời trình bày cuối cùng
133	当庭宣判	dāngtíng xuānpàn	Tuyên án tại tòa
134	判决书	pànjué shū	Bản án
135	上诉	shàngsù	Kháng cáo
136	抗诉	kàngsù	Kháng nghị (của Viện kiểm sát)
137	二审	èr shěn	Phúc thẩm
138	死刑复核	sǐxíng fùhé	Phúc thẩm án tử hình
139	再审	zài shěn	Giám đốc thẩm/Tái thẩm
140	刑事和解	xíngshì héjiě	Hòa giải hình sự
141	非法证据排除	fēifǎ zhèngjù páichú	Loại trừ bằng chứng phi pháp
142	程序正义	chéngxù zhèngyì	Công lý về thủ tục
143	保障人权	bǎozhàng rénquán	Bảo đảm nhân quyền
144	疑罪从无	yí zuì cóng wú	Nguyên tắc suy đoán vô tội (In dubio pro reo)
145	强迫劳动罪	qiǎngpò láodòng zuì	Tội cưỡng bức lao động
146	绑架罪	bǎngjià zuì	Tội bắt cóc
147	非法持有枪支罪	fēifǎ chíyǒu qiāngzhī zuì	Tội tàng trữ súng đạn trái phép
148	计算机犯罪	jìsuànjī fànzuì	Tội phạm máy tính/Công nghệ
149	危害公共安全	wēihài gōnggòng ānquán	Gây nguy hại an toàn công cộng
150	未成年人犯罪	wèichéngnián rén fànzuì	Phạm tội vị thành niên
151	刑法分则	xíngfǎ fēnzé	Phần các tội phạm cụ thể của Luật Hình sự
152	刑法总则	xíngfǎ zǒngzé	Phần chung của Luật Hình sự
153	法律援助	fǎlǜ yuánzhù	Trợ giúp pháp lý
154	回避制度	huíbì zhìdù	Chế độ né tránh
155	强制措施	qiángzhì cuòshī	Biện pháp cưỡng chế
156	刑事责任追究	xíngshì zérèn zhuījiū	Truy cứu trách nhiệm hình sự
157	立案	lì’àn	Khởi tố vụ án
158	管辖权	guǎnxiá quán	Thẩm quyền tài phán
159	量刑	liàng xíng	Lượng hình/Định hình phạt
160	罪行	zuìxíng	Hành vi phạm tội

3 ĐOẠN HỘI THOẠI MẪU CHỦ ĐỀ LUẬT HÌNH SỰ

Đoạn Hội Thoại 1: Thảo luận về Tội phạm và Đồng phạm (犯罪与共同犯罪)

A (Công tố viên): 这起抢劫罪 (qiǎngjié zuì) 案件中，嫌疑人是主犯 (zhǔfàn) 还是从犯 (cóngfàn)？
(Trong vụ án cướp giật này, nghi phạm là chủ mưu hay đồng phạm?)

B (Điều tra viên): 根据侦查 (zhēnchá)，他是主要策划者，属于主犯 (zhǔfàn)。另一人是教唆犯 (jiàosuō fàn)，提供了犯罪工具。
(Dựa trên điều tra, anh ta là người lập kế hoạch chính, thuộc chủ mưu. Người còn lại là kẻ xúi giục phạm tội, đã cung cấp công cụ phạm tội.)

A (Công tố viên): 即使是犯罪未遂 (fànzuì wèisuì)，我们也要依法从重处罚 (cóng zhòng chǔfá)，因为情节恶劣。
(Ngay cả là phạm tội chưa đạt, chúng ta cũng phải xử phạt nặng hơn theo luật, vì tình tiết nghiêm trọng.)

Đoạn Hội Thoại 2: Thẩm vấn và Thủ tục Tố tụng (讯问与诉讼程序)

C (Luật sư): 检察官，请问我的当事人为什么被逮捕 (dàibǔ)？我们是否可以申请取保候审 (qǔbǎo hòushěn)？
(Thưa công tố viên, xin hỏi tại sao thân chủ của tôi bị bắt giữ? Chúng tôi có thể xin bảo lãnh tại ngoại chờ xét xử không?)

D (Công tố viên): 他涉嫌非法集资罪 (fēifǎ jí zī zuì)，证据确凿。在审判 (shěnpàn) 之前，他必须在看守所 (kānshǒusuǒ) 接受羁押 (jīyā)。
(Anh ta bị tình nghi tội huy động vốn trái phép, bằng chứng đã rõ ràng. Trước khi xét xử, anh ta phải bị tạm giam tại nhà tạm giữ.)

C (Luật sư): 我们要求在庭审 (tíngshěn) 中对所有证据 (zhèngjù) 进行质证 (zhìzhèng)，并坚持疑罪从无 (yí zuì cóng wú) 的原则。
(Chúng tôi yêu cầu chất vấn bằng chứng đối với tất cả các bằng chứng tại phiên tòa, và kiên trì nguyên tắc suy đoán vô tội.)

Đoạn Hội Thoại 3: Hình phạt và Thi hành án (刑罚与执行)

E (Thẩm phán): 考虑到被告人有自首 (zìshǒu) 和立功 (lìgōng) 表现，本庭决定减轻处罚 (jiǎnqīng chǔfá)。
(Xem xét bị cáo có hành vi tự thú và lập công chuộc tội, tòa quyết định giảm nhẹ hình phạt.)

F (Trợ lý pháp lý): 判处有期徒刑 (yǒuqī túxíng) 五年，并处罚金 (fájīn)。是否适用缓刑 (huǎnxíng)？
(Tuyên phạt tù có thời hạn 5 năm, đồng thời phạt tiền. Có áp dụng án treo không?)

E (Thẩm phán): 不适用。但如果他在服刑期间表现良好，可依法申请减刑 (jiǎn xíng) 或假释 (jiǎshì)。他的刑期 (xíngqī) 从羁押 (jīyā) 之日算起。
(Không áp dụng. Nhưng nếu anh ta thể hiện tốt trong thời gian chấp hành án, có thể xin giảm án hoặc tha tù trước thời hạn theo luật. Thời hạn tù của anh ta sẽ tính từ ngày bị tạm giam.)

Chúc mừng! Bạn vừa hoàn thành hành trình giải mã 300 thuật ngữ then chốt của Luật Hình sự Trung Quốc. Từ 故意杀人罪 (gùyì shārén zuì) cho đến 疑罪从无 (yí zuì cóng wú), mỗi từ vựng là một mắt xích trong chuỗi vận hành của công lý. Việc làm chủ ngôn ngữ pháp lý này không chỉ mở ra cánh cửa hiểu biết về hệ thống luật pháp Trung Quốc, mà còn rèn luyện tư duy phản biện sắc bén của bạn.

Hãy ghi nhớ rằng: Ngôn ngữ của luật pháp chính là sức mạnh! Đừng ngần ngại sử dụng bộ từ vựng này như một công cụ sắc bén trong nghiên cứu hoặc công việc chuyên môn của bạn.

Tham khảo thêm các khóa học tại Hoa Ngữ Đông Phương

Đánh giá post