Kiểm soát ma túy (毒品管制 / Dúpǐn guǎnzhì) và phòng chống nghiện chất là một chủ đề nghiêm túc, liên quan đến pháp luật, y tế công cộng và an ninh xã hội.

Bộ 300 từ vựng tiếng Trung chủ đề chất kích thích tập trung vào các thuật ngữ chuyên môn về pháp lý, các loại chất bị kiểm soát, tình trạng nghiện và quy trình cai nghiện. Việc nắm vững các từ vựng này là cần thiết cho những ai làm việc trong ngành y tế, công an, pháp luật, hoặc các tổ chức xã hội liên quan đến phòng chống ma túy.

Công tác phòng chống ma túy luôn là ưu tiên hàng đầu của chính phủ và Hoa Ngữ Đông Phương muốn góp phần vào phổ cập các kiến thức để cùng chính phủ chống ma túy.

KHÔNG ĐƯỢC THỬ MA TÚY DÙ CHỈ 1 LẦN!

Nội Dung Bài Viết

I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VÀ CÁC CHẤT BỊ KIỂM SOÁT (100 TỪ)

1.1. Thuật ngữ Chung và Pháp lý

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
1	毒品	dúpǐn	Ma túy/Chất gây nghiện (Nói chung)
2	麻醉药品	mázuì yàopǐn	Thuốc gây mê/Chất ma túy
3	精神药品	jīngshén yàopǐn	Thuốc hướng thần/Chất tâm thần
4	成瘾	chéngyǐn	Nghiện/Sự phụ thuộc
5	吸毒	xīdú	Hút/Sử dụng ma túy
6	滥用	lànyòng	Lạm dụng
7	贩毒	fàndú	Buôn bán ma túy
8	走私	zǒusī	Buôn lậu (ma túy)
9	制毒	zhì dú	Sản xuất ma túy
10	贩毒团伙	fàndú tuánhuǒ	Băng nhóm buôn ma túy
11	毒品管制	dúpǐn guǎnzhì	Kiểm soát ma túy
12	禁毒法	jìndú fǎ	Luật cấm ma túy
13	禁毒委员会	jìndú wěiyuánhuì	Ủy ban Phòng chống Ma túy
14	公安机关	gōng’ān jīguān	Cơ quan công an
15	海关缉私	hǎiguān jīsī	Chống buôn lậu hải quan
16	毒源地	dúyuán dì	Nguồn gốc ma túy
17	毒品走私路线	dúpǐn zǒusī lùxiàn	Tuyến đường buôn lậu ma túy
18	化学前体	huàxué qiántǐ	Tiền chất hóa học
19	管制目录	guǎnzhì mùlù	Danh mục kiểm soát
20	非法持有	fēifǎ chíyǒu	Tàng trữ trái phép

1.2. Các Loại Chất và Dạng Thức

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
21	海洛因	hǎiluòyīn	Heroin
22	鸦片	yāpiàn	Thuốc phiện
23	吗啡	mǎfēi	Morphine
24	可卡因	kěkǎyīn	Cocaine
25	大麻	dàmá	Cần sa
26	甲基苯丙胺	jiǎjī běnbǐng’ān	Methamphetamine (Meth/Đá)
27	冰毒	bīngdú	Ma túy đá (Slang cho Meth)
28	摇头丸	yáotóuwán	Thuốc lắc (Ecstasy/MDMA)
29	氯胺酮	lǜ’āntóng	Ketamine (Ke)
30	合成大麻素	héchéng dàmásù	Cannabinoid tổng hợp
31	芬太尼	fēntàiní	Fentanyl
32	新型毒品	xīnxíng dúpǐn	Ma túy tổng hợp/Ma túy mới
33	麻古	mágǔ	Ma-gu (Hỗn hợp Meth và Caffeine)
34	毒咖啡	dú kāfēi	Ma túy dạng cà phê
35	吸食工具	xīshí gōngjù	Dụng cụ sử dụng ma túy
36	注射	zhùshè	Tiêm chích
37	吸入	xīrù	Hít/Hút
38	口服	kǒufú	Uống/Dùng đường miệng
39	纯度	chúndù	Độ tinh khiết
40	剂量	jìliàng	Liều lượng

II. NGHIỆN CHẤT VÀ TÁC HẠI Y HỌC (100 TỪ)

2.1. Tình trạng Nghiện và Triệu chứng

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
41	毒瘾	dúyǐn	Cơn nghiện ma túy
42	生理依赖	shēnglǐ yīlài	Phụ thuộc sinh lý/Thể chất
43	心理依赖	xīnlǐ yīlài	Phụ thuộc tâm lý
44	耐受性	nàishòuxìng	Khả năng chịu đựng/Lờn thuốc
45	戒断症状	jièduàn zhèngzhuàng	Hội chứng cai/Triệu chứng cai
46	复吸	fù xī	Tái nghiện
47	过量服用	guòliàng fúyòng	Sử dụng quá liều (Overdose)
48	急性中毒	jíxìng zhòngdú	Ngộ độc cấp tính
49	幻觉	huànjué	Ảo giác
50	妄想	wàngxiǎng	Hoang tưởng
51	行为异常	xíngwéi yìcháng	Hành vi bất thường
52	情绪波动	qíngxù bōdòng	Rối loạn cảm xúc
53	脱水	tuōshuǐ	Mất nước
54	心率失常	xīnlǜ shīcháng	Rối loạn nhịp tim
55	高血压	gāoxuèyā	Huyết áp cao
56	消瘦	xiāoshòu	Sụt cân/Ốm yếu
57	艾滋病 (AIDS)	àizībìng	Bệnh AIDS
58	病毒性肝炎	bìngdú xìng gānyán	Viêm gan virus
59	并发症	bìngfāzhèng	Biến chứng
60	损害健康	sǔnhài jiànkāng	Gây hại sức khỏe

2.2. Cai nghiện và Phục hồi

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
61	戒毒	jièdú	Cai nghiện ma túy
62	戒毒所	jièdú suǒ	Cơ sở/Trung tâm cai nghiện
63	社区戒毒	shèqū jièdú	Cai nghiện tại cộng đồng
64	自愿戒毒	zìyuàn jièdú	Cai nghiện tự nguyện
65	强制隔离戒毒	qiángzhì gélí jièdú	Cai nghiện bắt buộc
66	美沙酮维持疗法	měishātóng wéichí liáofǎ	Liệu pháp duy trì Methadone
67	药物替代治疗	yàowù tìdài zhìliáo	Điều trị thay thế bằng thuốc
68	脱毒治疗	tuō dú zhìliáo	Điều trị cắt cơn (Giải độc)
69	心理辅导	xīnlǐ fǔdǎo	Tư vấn tâm lý
70	康复	kāngfù	Phục hồi chức năng
71	社会融入	shèhuì róngrù	Tái hòa nhập xã hội
72	后续照管	hòuxù zhàoguǎn	Quản lý/Chăm sóc tiếp theo
73	防复吸	fáng fù xī	Phòng chống tái nghiện
74	尿液检测	niàoyè jiǎncè	Xét nghiệm nước tiểu
75	毒品检测呈阳性	dúpǐn jiǎncè chéng yángxìng	Xét nghiệm ma túy dương tính
76	戒毒成功率	jièdú chénggōng lǜ	Tỷ lệ cai nghiện thành công
77	戒毒人员	jièdú rényuán	Người đang cai nghiện
78	家庭支持	jiātíng zhīchí	Sự hỗ trợ của gia đình
79	职业培训	zhíyè péixùn	Đào tạo nghề
80	回归社会	huíguī shèhuì	Trở về xã hội

III. PHÒNG NGỪA, THỰC THI VÀ TỪ VỰNG BỔ SUNG (100 TỪ)

3.1. Thực thi Pháp luật và Phòng ngừa

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
81	毒贩	dúfàn	Kẻ buôn ma túy
82	毒枭	dúxiāo	Ông trùm ma túy
83	抓捕	zhuābǔ	Bắt giữ
84	侦查	zhēnchá	Điều tra
85	卧底	wòdǐ	Nằm vùng/Mật vụ
86	缴获	jiǎohuò	Thu giữ (Ma túy, vũ khí)
87	收缴毒品	shōujiǎo dúpǐn	Thu giữ ma túy
88	毒资	dúzī	Tiền buôn ma túy
89	洗钱	xǐ qián	Rửa tiền
90	毒品走私案	dúpǐn zǒusī àn	Vụ án buôn lậu ma túy
91	边境管制	biānjìng guǎnzhì	Kiểm soát biên giới
92	国际合作	guójì hézuò	Hợp tác quốc tế
93	毒品预防教育	dúpǐn yùfáng jiàoyù	Giáo dục phòng ngừa ma túy
94	宣传活动	xuānchuán huódòng	Hoạt động tuyên truyền
95	警示案例	jǐngshì ànlì	Trường hợp cảnh báo
96	毒品危害	dúpǐn wēihài	Tác hại của ma túy
97	抵制毒品	dǐzhì dúpǐn	Bài trừ ma túy
98	拒绝毒品	jùjué dúpǐn	Nói không với ma túy
99	健康生活	jiànkāng shēnghuó	Lối sống lành mạnh
100	毒品犯罪	dúpǐn fànzuì	Tội phạm ma túy

3.2. Từ vựng Bổ sung Chuyên sâu (200 Từ còn lại, chọn 100 từ quan trọng)

STT	Tiếng Trung	Phiên âm	Ý nghĩa tiếng Việt
101	吸毒人员登记	xīdú rényuán dēngjì	Đăng ký người sử dụng ma túy
102	临时尿检	línshí niàojiǎn	Xét nghiệm nước tiểu đột xuất
103	社区康复站	shèqū kāngfù zhàn	Trạm phục hồi chức năng cộng đồng
104	社区帮教	shèqū bāngjiào	Giáo dục và giúp đỡ tại cộng đồng
105	吸毒史	xīdú shǐ	Tiền sử sử dụng ma túy
106	毒瘾发作	dúyǐn fāzuò	Lên cơn nghiện
107	并发精神障碍	bìngfā jīngshén zhàng’ài	Rối loạn tâm thần kèm theo
108	行为矫正	xíngwéi jiǎozhèng	Chỉnh sửa hành vi
109	心理治疗	xīnlǐ zhìliáo	Trị liệu tâm lý
110	家庭治疗	jiātíng zhìliáo	Trị liệu gia đình
111	社会支持系统	shèhuì zhīchí xìtǒng	Hệ thống hỗ trợ xã hội
112	回归社会能力	huíguī shèhuì nénglì	Khả năng tái hòa nhập xã hội
113	职业技能培训	zhíyè jìnéng péixùn	Đào tạo kỹ năng nghề nghiệp
114	就业帮扶	jiùyè bāngfú	Hỗ trợ việc làm
115	社会歧视	shèhuì qíshì	Kỳ thị xã hội
116	隐私保护	yǐnsī bǎohù	Bảo vệ quyền riêng tư
117	艾滋病防治	àizībìng fángzhì	Phòng chống AIDS
118	注射器交换	zhùshèqì jiāohuàn	Trao đổi bơm kim tiêm
119	减低危害	jiǎndī wēihài	Giảm thiểu tác hại
120	治疗药物	zhìliáo yàowù	Thuốc điều trị
121	精神活性物质	jīngshén huóxìng wùzhì	Chất hoạt thần
122	新型精神活性物质	xīnxíng jīngshén huóxìng wùzhì	Chất hoạt thần mới (NPS)
123	致幻剂	zhìhuànjì	Chất gây ảo giác
124	兴奋剂	xīngfènjì	Chất kích thích
125	抑制剂	yìzhìjì	Chất ức chế
126	麻醉镇痛药	mázuì zhèntòng yào	Thuốc giảm đau gây mê
127	医用吗啡	yīyòng mǎfēi	Morphine y tế
128	合法用途	héfǎ yòngtú	Mục đích hợp pháp
129	非法制造	fēifǎ zhìzào	Sản xuất trái phép
130	非法运输	fēifǎ yùnshū	Vận chuyển trái phép
131	非法买卖	fēifǎ mǎimài	Mua bán trái phép
132	窝点	wōdiǎn	Ổ nhóm/Hang ổ
133	化学原料	huàxué yuánliào	Nguyên liệu hóa học
134	实验室	shíyànshì	Phòng thí nghiệm (chế ma túy)
135	跨境走私	kuàjìng zǒusī	Buôn lậu qua biên giới
136	贩毒网络	fàndú wǎngluò	Mạng lưới buôn ma túy
137	洗钱活动	xǐ qián huódòng	Hoạt động rửa tiền
138	资产追缴	zīchǎn zhuījiǎo	Thu hồi tài sản
139	罚没	fámò	Tịch thu và phạt
140	刑事责任	xíngshì zérèn	Trách nhiệm hình sự
141	量刑	liàngxíng	Lượng hình/Định án phạt
142	死刑	sǐxíng	Án tử hình
143	无期徒刑	wúqī túxíng	Tù chung thân
144	有期徒刑	yǒuqī túxíng	Tù có thời hạn
145	从重处罚	cóng zhòng chǔfá	Xử phạt nặng hơn
146	从轻处罚	cóng qīng chǔfá	Xử phạt nhẹ hơn
147	立功表现	lìgōng biǎoxiàn	Lập công chuộc tội
148	自首	zìshǒu	Tự thú
149	司法协助	sīfǎ xiézhù	Hỗ trợ tư pháp
150	国际禁毒合作	guójì jìndú hézuò	Hợp tác quốc tế về chống ma túy
151	联合国禁毒公约	liánhéguó jìndú gōngyuē	Công ước chống ma túy của LHQ
152	禁毒宣传日	jìndú xuānchuán rì	Ngày tuyên truyền chống ma túy
153	全民参与	quánmín cānyù	Toàn dân tham gia
154	社会治安	shèhuì zhì’ān	An ninh trật tự xã hội
155	家庭破裂	jiātíng pòliè	Gia đình tan vỡ
156	社会危害性	shèhuì wēihàixìng	Tính nguy hại xã hội
157	预防为主	yùfáng wéizhǔ	Lấy phòng ngừa làm chính
158	综合治理	zōnghé zhìlǐ	Quản lý tổng hợp
159	三级预防体系	sānjí yùfáng tǐxì	Hệ thống phòng ngừa ba cấp
160	初级预防	chūjí yùfáng	Phòng ngừa cấp một (Sơ cấp)
161	二级预防	èrí yùfáng	Phòng ngừa cấp hai (Thứ cấp)
162	三级预防	sānjí yùfáng	Phòng ngừa cấp ba (Tertiary)
163	早期干预	zǎoqī gānyù	Can thiệp sớm
164	高危人群	gāowēi rénqún	Nhóm người có nguy cơ cao
165	社区服务	shèqū fúwù	Dịch vụ cộng đồng
166	心理危机干预	xīnlǐ wēijī gānyù	Can thiệp khủng hoảng tâm lý
167	医疗救治	yīliáo jiùzhì	Cấp cứu y tế
168	药物依赖	yàowù yīlài	Phụ thuộc thuốc
169	身体健康状况	shēntǐ jiànkāng zhuàngkuàng	Tình trạng sức khỏe thể chất
170	精神健康评估	jīngshén jiànkāng pínggū	Đánh giá sức khỏe tâm thần
171	并发感染	bìngfā gǎnrǎn	Nhiễm trùng kèm theo
172	脱瘾	tuō yǐn	Cai cơn nghiện
173	镇静剂	zhènjìngjì	Thuốc an thần
174	营养支持	yíngyǎng zhīchí	Hỗ trợ dinh dưỡng
175	康复治疗	kāngfù zhìliáo	Điều trị phục hồi
176	行为训练	xíngwéi xùnliàn	Huấn luyện hành vi
177	正念练习	zhèngniàn liànxí	Thực hành chánh niệm
178	压力管理	yālì guǎnlǐ	Quản lý căng thẳng
179	应对技巧	yìngduì jìqiǎo	Kỹ năng đối phó
180	自立能力	zìlì nénglì	Khả năng tự lập
181	家庭重聚	jiātíng chóngjù	Đoàn tụ gia đình
182	社区志愿者	shèqū zhìyuànzhě	Tình nguyện viên cộng đồng
183	戒毒成功者	jièdú chénggōng zhě	Người cai nghiện thành công
184	经验分享	jīngyàn fēnxiǎng	Chia sẻ kinh nghiệm
185	匿名戒毒会	nìmíng jièdú huì	Hội cai nghiện ẩn danh
186	毒品检测设备	dúpǐn jiǎncè shèbèi	Thiết bị xét nghiệm ma túy
187	毛发检测	máofà jiǎncè	Xét nghiệm mẫu tóc
188	数据统计	shùjù tǒngjì	Thống kê dữ liệu
189	趋势分析	qūshì fēnxī	Phân tích xu hướng
190	毒品危害性评估	dúpǐn wēihàixìng pínggū	Đánh giá tính nguy hại của ma túy
191	打击毒品犯罪	dǎjī dúpǐn fànzuì	Đấu tranh chống tội phạm ma túy
192	追查到底	zhuīchá dàodǐ	Truy cứu đến cùng
193	情报共享	qíngbào gòngxiǎng	Chia sẻ thông tin tình báo
194	联合行动	liánhé xíngdòng	Hành động chung/Phối hợp
195	国际刑警组织	guójì xíngjǐng zǔzhī	Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế
196	司法制度	sīfǎ zhìdù	Hệ thống tư pháp
197	人权保障	rénquán bǎozhàng	Bảo đảm nhân quyền
198	法律援助	fǎlǜ yuánzhù	Trợ giúp pháp lý
199	社会救助	shèhuì jiùzhù	Cứu trợ xã hội
200	建立无毒社区	jiànlì wú dú shèqū	Xây dựng cộng đồng không ma túy

3 ĐOẠN HỘI THOẠI MẪU CHỦ ĐỀ KIỂM SOÁT MA TÚY VÀ CAI NGHIỆN

Đoạn Hội Thoại 1: Thảo luận về Luật pháp và Buôn lậu (法律与走私讨论)

A (Cán bộ Hải quan): 我们昨天在边境管制 (biānjìng guǎnzhì) 查获了一起甲基苯丙胺 (jiǎjī běnbǐng’ān) 走私 (zǒusī) 大案，缴获量非常大。
(Hôm qua chúng ta đã phát hiện một vụ án buôn lậu Methamphetamine lớn tại khu vực kiểm soát biên giới, số lượng thu giữ rất lớn.)

B (Cán bộ Công an): 太好了。必须马上追查贩毒团伙 (fàndú tuánhuǒ) 的毒源地 (dúyuán dì) 和洗钱 (xǐ qián) 活动 (huódòng)。贩毒 (fàndú) 行为将面临刑事责任 (xíngshì zérèn)。
(Tốt quá. Phải truy tìm nguồn gốc ma túy và hoạt động rửa tiền của băng nhóm buôn ma túy ngay lập tức. Hành vi buôn bán ma túy sẽ phải đối mặt với trách nhiệm hình sự.)

A (Cán bộ Hải quan): 是的，我们将把所有化学前体 (huàxué qiántǐ) 和毒资 (dúzī) 罚没 (fámò)。
(Vâng, chúng tôi sẽ tịch thu và phạt tất cả các tiền chất hóa học và tiền buôn ma túy.)

Đoạn Hội Thoại 2: Tư vấn Cai nghiện (戒毒咨询)

C (Người nhà): 我弟弟最近毒瘾发作 (dúyǐn fāzuò) 厉害，我们希望他能进行自愿戒毒 (zìyuàn jièdú)。他有心理依赖 (xīnlǐ yīlài) 吗？
(Em trai tôi gần đây lên cơn nghiện nặng, chúng tôi hy vọng em ấy có thể cai nghiện tự nguyện. Em ấy có phụ thuộc tâm lý không?)

D (Chuyên gia Cai nghiện): 成瘾 (chéngyǐn) 通常伴随着强烈的心理依赖 (xīnlǐ yīlài)。首先要进行脱毒治疗 (tuō dú zhìliáo)，缓解戒断症状 (jièduàn zhèngzhuàng)，然后是长期的心理辅导 (xīnlǐ fǔdǎo) 和行为矫正 (xíngwéi jiǎozhèng).
(Nghiện thường đi kèm với phụ thuộc tâm lý mạnh mẽ. Đầu tiên phải tiến hành điều trị cắt cơn, giảm bớt hội chứng cai, sau đó là tư vấn tâm lý và chỉnh sửa hành vi lâu dài.)

C (Người nhà): 复吸 (fù xī) 的风险高吗？我们需要怎样的后续照管 (hòuxù zhàoguǎn)？
(Nguy cơ tái nghiện có cao không? Chúng tôi cần quản lý tiếp theo như thế nào?)

Đoạn Hội Thoại 3: Phòng ngừa và Y tế Công cộng (预防与公共卫生)

E (Quan chức): 我们需要加大毒品预防教育 (dúpǐn yùfáng jiàoyù)，特别是针对高危人群 (gāowēi rénqún)。毒品危害 (dúpǐn wēihài) 对社会治安 (shèhuì zhì’ān) 影响巨大。
(Chúng ta cần tăng cường giáo dục phòng ngừa ma túy, đặc biệt đối với nhóm người có nguy cơ cao. Tác hại của ma túy ảnh hưởng rất lớn đến an ninh trật tự xã hội.)

F (Chuyên gia Y tế): 是的。同时，我们必须做好艾滋病 (àizībìng) 防治 (fángzhì) 工作，并确保强制隔离戒毒 (qiángzhì gélí jièdú) 人员得到充分的医疗救治 (yīliáo jiùzhì)。
(Vâng. Đồng thời, chúng tôi phải làm tốt công tác phòng chống AIDS, và đảm bảo người cai nghiện bắt buộc nhận được cấp cứu y tế đầy đủ.)

E (Quan chức): 目标 là 建立无毒社区 (jiànlì wú dú shèqū)，让戒毒成功者 (jièdú chénggōng zhě) 能够顺利回归社会 (huíguī shèhuì)。
(Mục tiêu là xây dựng cộng đồng không ma túy, giúp người cai nghiện thành công có thể tái hòa nhập xã hội một cách thuận lợi.)

Việc làm chủ các thuật ngữ chuyên môn về Kiểm soát Ma túy và Cai nghiện là vô cùng quan trọng đối với công tác xã hội, y tế và pháp luật. Nắm vững từ vựng như 强制隔离戒毒 (qiángzhì gélí jièdú), 贩毒团伙 (fàndú tuánhuǒ) và 心理辅导 (xīnlǐ fǔdǎo) sẽ giúp bạn hiểu rõ các vấn đề cốt lõi và tham gia vào công cuộc phòng chống ma túy một cách hiệu quả.

Để mở rộng kiến thức pháp lý và y tế, bạn có thể tham khảo thêm các tài liệu chuyên ngành khác tại Hoa Ngữ Đông Phương.

Đánh giá post