Chiết tự là một phương pháp giúp người học dễ dàng nắm bắt và ghi nhớ từ vựng tiếng Trung, đặc biệt là chữ Hán. Nhiều người thường cảm thấy chữ Hán khá phức tạp và khó hiểu, nếu áp dụng đúng phương pháp thì việc học chữ Hán sẽ trở nên dễ dàng hơn. Vậy phương pháp chiết tự là gì và cách áp dụng như thế nào? Hôm nay, hãy cùng Hoa Ngữ Đông Phương khám phá phương pháp chiết tự chữ Hán và cách áp dụng nó vào học tập nhé!
Hiểu nghĩa chiết tự là gì trong tiếng Trung?
“Chiết” có nghĩa là bẻ gãy, “tự” là chữ, từ. Vì vậy, “chiết tự” là phân tách chữ Hán thành nhiều thành phần nhỏ hơn. Có thể hiểu đơn giản chiết tự là một phương pháp học chữ Hán giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn qua việc phân tách một chữ Hán thành nhiều thành phần nhỏ hơn để giải thích ý nghĩa.
Cơ sở hiểu nghĩa chữ Hán theo chiết tự là gì? Chiết tự dựa trên cơ sở nhận thức về tượng hình của chữ Hán, tức là cách các bộ thủ được ghép lại với nhau. Tương tự như cách các bộ thủ được sắp xếp và bố trí để tạo thành một chữ hoàn chỉnh.
Nếu nhìn nhận từ một góc độ khác, chiết tự chính là sự vận dụng linh hoạt và sáng tạo trong việc phân tích chữ Hán. Theo quan điểm học thuật, thông qua việc chiết tự, chúng ta không chỉ hiểu về cấu trúc chữ Hán mà còn có thể nắm bắt được thế giới quan, nhân sinh quan cũng như đặc điểm nhận thức và phương thức tư duy của người Trung Quốc xưa.
Ví dụ: Khi phân tích chiết tự chữ Hán 好 (Hǎo), ta thấy chữ 好 được tạo thành từ hai bộ thủ:
- Bộ Nữ (女): Biểu tượng cho người phụ nữ, con gái.
- Bộ Tử (子): Biểu tượng cho người con, con trai.
Ý nghĩa của chữ này là: “Người phụ nữ sinh ra đứa con” được coi là một điều tốt đẹp, vì vậy chữ Hán 好 mang nhiều nghĩa tích cực như tốt, hay, đẹp, ngon,…
>>Xem thêm:
Phương pháp học chiết tự là gì?
Có nhiều phương pháp chiết tự chữ Hán được sử dụng phổ biến, giúp bạn ghi nhớ từ vựng hiệu quả và hiểu sâu hơn về ý nghĩa của chữ Hán. Dưới đây là hai phương pháp chiết tự phổ biến mà bạn có thể áp dụng trong quá trình học tiếng Trung:
Sử dụng chiết tự chữ Hán trong thơ ca
Với những ai yêu thích thơ tiếng Trung và muốn ghi nhớ từ vựng nhanh chóng, có thể học theo phương pháp chiết tự từ thơ ca. Thơ ca dễ tạo ấn tượng mạnh mẽ và giúp bạn nhớ lâu hơn. Học chiết tự qua thơ, bạn sẽ gặp các câu thơ dễ thuộc và dễ nhớ, tạo sự liên kết giữa các bộ thủ trong chữ Hán.
Ví dụ 1: Phân tích chiết tự chữ 想 (Xiǎng) – Nhớ, tưởng nhớ, nghĩ.
Chữ 想này có chiết tự là gì? Để giúp ghi nhớ chữ 想, bạn có thể áp dụng hai câu thơ lục bát sau:
“Tựa cây mỏi mắt chờ mong
Lòng người nhớ tới ai nơi phương nào?”
Giải thích: Chữ 想 bao gồm ba bộ thủ:
- Bộ Mộc (木): Cây, biểu thị sự vật.
- Bộ Mục (目): Mắt, biểu thị giác quan.
- Bộ Tâm (心): Tim, biểu thị tình cảm.
Câu thơ mô tả cảm giác “mỏi mắt ngóng chờ” cũng chính là sự kết hợp của ba bộ thủ này, tượng trưng cho cảm giác nhớ nhung trong lòng.
Ví dụ 2: Chiết tự chữ 美 (Měi) – Đẹp. Để ghi nhớ chữ 美, bạn có thể học qua câu thơ sau đây:
“Con dê ăn cỏ non,
Lửa cháy hết, không còn đuôi.”
Giải thích: Chữ 美 bao gồm bộ Dương (羊) (con dê) và bộ Đại (大) (lớn). Bộ Dương bị mất phần đuôi dưới, nên tạo thành câu thơ “lửa cháy hết, không còn đuôi.”
>>Xem thêm:
Chiết tự chữ Hán qua bộ thủ
Chữ Hán có tổng cộng 214 bộ thủ, mỗi bộ thủ mang ý nghĩa riêng biệt. Để hiểu chiết tự là gì và phân tích thành thục, bạn cần hiểu các bộ thủ để nhận diện và ghi nhớ chữ Hán nhanh chóng.
Ví dụ bộ thủ biểu nghĩa và âm:
- Bộ Mộc (木): Liên quan đến cây cối, gỗ (ví dụ: 树 – cây, 林 – rừng, 桥 – cầu).
- Bộ Thủy (水): Liên quan đến nước (ví dụ: 江 – sông, 河 – sông, 海 – biển).
- Bộ Thanh (青): Mang âm thanh “qing” (ví dụ: 清 – trong sạch, 请 – mời, 情 – tình cảm).
Ví dụ 1: Phân tích chiết tự chữ Hán 富 (Fù) – Giàu có. Chữ 富 (Fù) này có chiết tự là gì? Chữ 富 được tạo thành từ các bộ thủ sau:
- Bộ Miên (宀): Mái nhà.
- Bộ Nhất (一): Số 1.
- Bộ Khẩu (口): Miệng.
- Bộ Điền (田): Ruộng vườn.
Giải thích: Chữ 富 mang ý nghĩa của một cuộc sống giàu có, khi có mái nhà, miệng ăn và ruộng vườn để làm lụng.
Ví dụ 2: Chiết tự chữ 休 (Xiū) – Nghỉ ngơi. Chữ 休 được tạo từ hai bộ thủ sau:
- Bộ Nhân (亻): Người.
- Bộ Mộc (木): Cây.
Giải thích: Chữ 休 có nghĩa là nghỉ ngơi, vì người lao động mệt mỏi sẽ dựa vào cây để nghỉ ngơi.
Hy vọng nội dung bài viết giúp bạn hiểu rõ chiết tự là gì và các phương pháp học chiết tự hiệu quả. Chiết tự chữ Hán là một phương pháp học chữ Hán thú vị, giúp bạn dễ dàng hiểu và ghi nhớ từ vựng sâu sắc hơn. Việc kết hợp các phương pháp chiết tự qua thơ ca hoặc phân tích bộ thủ sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về cấu trúc và ý nghĩa của chữ Hán, từ đó nâng cao khả năng học tiếng Trung của bạn. Bạn cần tìm hiểu thêm về sự phong phú của ngôn ngữ Trung, muốn học tiếng Trung để nhập cư, du học,… thì hãy liên hệ với Hoa Ngữ Đông Phương để được tư vấn tốt nhất.
0976 953 674